Historia Warmi i Mazur stworzona została przez różne narody i ludy, po których pozostało bardzo dużo dowodów na odmienność ich kultury oraz religii. Najstarsze ślady osadnictwa pochodzą z XIII–V w. p.n.e. Z tego właśnie okresu pochodzą ślady kultury łużyckiej. W VI w. p.n.e. pojawiły się plemiona germańskie wraz z kulturą wielbarską. W wieku VI i VII naszej ery powstały 3 główne wspólnoty na zasadzie związków plemiennych: zespół galindzki, zespół jaćwieski, zespół estyjski, który później został nazwany Prusami. Nazwa Prusy pojawiła się po raz pierwszy w połowie IX wieku w Geografie Bawarskim, dokumencie zwanym także „Zapiską karolińską”. Na początku XIII wieku rozpoczyna się chrystianizacja Prus, której dokonują Krzyżacy. W 1233 roku rozpoczyna się podbój Prus. W 1243 roku następuje podział Prus na Warmię i Mazury. Od XIV w. rozpoczyna się napływ osadników z Polski, Niemiec, Litwy. Prusowie zaczynają powoli mieszać się z ludnością osadniczą. W 1618 roku władzę w Prusach przejęła dynastia Hohenzollernów. Jesienią 1656 roku na Prusy napadli Tatarzy, pustosząc wiele wsi i miasteczek. W 1660 roku w Oliwie zawarto pokój między Polska i Szwecją , w wyniku czego Fryderyk Wilhelm, zwany „Wielkim Elektorem”, przestał być lennikiem Polski i stał się suwerennym władcą w Prusach Książęcych. W 1701 roku w Prusach powstało królestwo w wyniku koronacji w Królewcu Fryderyka I na króla. W latach 1709 – 1711 panuje epidemia dżumy, która pustoszy pruskie miasta i wsie. W latach trzydziestych, na wyludnione przez zarazę tereny, zaczynają napływać Szwajcarzy, Szkoci i Francuzi. Największa grupę stanowią jednak osadnicy z Mazowsza, którzy dają początek społeczności, którą obecnie nazywamy Mazurami. W wyniku rozbioru Polski w 1772 roku połączono Prusy z Pomorzem i Brandenburgią. Od tego momentu powstają Prusy Wschodnie i Zachodnie. Na początku XIX w. przez Mazury przetaczają się wojska rosyjskie i napoleońskie.

Powstanie II Rzeczypospolitej i klęska Prus zapoczątkowały spór o przynależność Mazur. Po plebiscycie przeprowadzonym w 1920 roku Mazury noclegi pozostały w granicach państwa niemieckiego. Dopiero po 1945 Mazury znalazły się w granicach Polski.